Wymagania formalno-prawne w przedmiocie nadania tytułu profesora reguluje art. 227 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. — Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. 2018 poz. 1668, z późn. zm.)1. Tytuł profesora nadaje się w dziedzinie albo w dziedzinie i dyscyplinie lub dyscyplinach. W przypadku wskazania więcej niż jednej dyscypliny ocena przesłanki, o której mowa w art. 227 ust. 1 pkt 1 lit. a, wskazanej ustawy tj. posiadania wybitnych osiągnięć naukowych krajowych lub zagranicznych, dokonywana jest we wszystkich wskazanych dyscyplinach.
W świetle art. 228 wymienionej ustawy, wnioskujący w postępowaniu w sprawie nadania tytułu profesora, składa wniosek wraz z wymaganą dokumentacją do Rady Doskonałości Naukowej jako centralnego organu administracji rządowej działającego na rzecz zapewnienia rozwoju kadry naukowej według najwyższych standardów jakości działalności naukowej. Dokumentacja na tytuł profesorski obejmuje:
a) wniosek przewodni o przeprowadzenie postępowania w sprawie nadania tytułu profesora w dziedzinie i w dyscyplinie lub dyscyplinach, wraz z wymaganymi załącznikami;
b) dane wnioskodawcy;
c) autoreferat, w którym przedstawia się opis kariery zawodowej, opis kariery naukowej lub artystycznej, w tym prowadzonych prac badawczych lub artystycznych oraz realizowanej aktywności naukowej lub artystycznej oraz inne istotne informacje dotyczące osoby ubiegającej się o nadanie tytułu profesora np.: patenty, wykłady konferencyjne na zaproszenie, organizacja konferencji naukowych, wypromowani doktorzy lub kształcenie kadry, nagrody i wyróżnienia, działalność edukacyjna, organizacyjna, popularyzatorska, informacja o wkładzie w rozwój infrastruktury badawczej, kierowanych przez kandydata zespołów badawczych, wizyty naukowe, wygłaszanie referatów, koordynowanie prac badawczych;
d) uzasadnienie posiadania wybitnych osiągnięć naukowych lub artystycznych;
e) Informacja o aktywności naukowej tj. o uczestnictwie w pracach zespołów badawczych realizujących projekty finansowane w drodze konkursów krajowych lub zagranicznych (z podziałem na projekty zrealizowane i będące w toku realizacji oraz z uwzględnieniem informacji o pełnionej funkcji w ramach prac tych zespołów wraz z podaniem informacji o numerze danego projektu i nazwie podmiotu, który go przydzielił) lub odbyciu staży naukowych w instytucjach naukowych, w tym zagranicznych (z podaniem miejsca, terminu, czasu trwania oraz opisu ich przebiegu) lub prowadzeniu badań naukowych lub prac rozwojowych w uczelniach lub instytucjach naukowych, w tym zagranicznych (z podaniem miejsca, terminu, czasu trwania oraz opisu ich przebiegu);
f) wykaz opublikowanego dorobku naukowego (artykuły naukowe, monografie naukowe, rozdziały w monografiach naukowych, prace naukowe opublikowane w recenzowanych materiałach konferencyjnych, inne prace lub dzieła naukowe);
g) oświadczenie w sprawie uprzedniego ubiegania się o nadanie tytułu profesora (jeżeli dotyczy);
h) oświadczenie o spełnieniu wymogu złożenia oświadczenia lustracyjnego;
i) informacja o złożeniu oświadczenia lustracyjnego;
j) oświadczenie lustracyjne.
Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie nadania tytułu profesora może być złożony do Rady Doskonałości Naukowej osobiście w siedzibie RDN lub za pośrednictwem przesyłki pocztowej albo kurierskiej w formie papierowej (opatrzony podpisem własnoręcznym) oraz za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP /RDN/SkrytkaESP, podpisany kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym (bezpłatny podpis elektroniczny) lub podpisem osobistym. W przypadku wniosku składanego w formie papierowej należy także przedłożyć elektroniczny nośnik danych (pendrive), na którym zostaną nagrane skany wszystkich składanych dokumentów w formie papierowej, w tym kopii publikacji. Oświadczenie lustracyjne musi być złożone w wersji papierowej i opatrzone podpisem własnoręcznym. Poświadczenie za zgodność z oryginałem dyplomu habilitacyjnego albo dyplomu doktorskiego może być dokonane przez podmiot, który dokument ten wydał, lub przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym. W przypadku osób ubiegających się o nadanie tytułu profesora w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych należy dołączyć również dokumentację w języku angielskim.
Procedura postępowania w sprawie nadania tytułu profesora obejmuje:
a) złożenie do RDN przez wnioskującego wniosku zawierającego uzasadnienie posiadania wybitnych osiągnięć naukowych albo artystycznych;
b) RDN w przypadku, gdy wniosek w sposób oczywisty nie spełnia przesłanek określonych w art. 227 wskazanej ustawy, odmawia wszczęcia postępowania w sprawie nadania tytułu profesora. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania przysługuje zażalenie do RDN;
c) RDN powołuje 5 recenzentów, którym zleca wydanie opinii w zakresie spełnienia wymagań, o których mowa w art. 227 ust. 1 albo 2 wskazanej ustawy. Opinia jest wydawana w terminie 3 miesięcy od dnia zlecenia jej wydania;
d) RDN, w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania opinii, w drodze decyzji administracyjnej:
— występuje do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie wnioskodawcy
tytułu profesora albo
— odmawia wystąpienia do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie
wnioskodawcy tytułu profesora;
e) od decyzji RDN przysługuje wnioskującemu, w terminie 3 miesięcy od dnia jej doręczenia, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, który jest rozpatrywany w terminie 6 miesięcy od dnia jego doręczenia;
f) w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy RDN zasięga opinii 2 recenzentów.
Osoba ubiegająca się o tytuł profesora może wystąpić z ponownym wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego nadania po upływie co najmniej 5 lat w przypadku ostatecznego postanowienia RDN o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie nadania tytułu profesora, jeżeli wniosek w sposób oczywisty nie spełnia przesłanek określonych w art. 227 wskazanej ustawy albo ostatecznej decyzji RDN o odmowie wystąpienia do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadanie wnioskodawcy tytułu profesora.
W trosce o zapewnienie najwyższej jakości przygotowywanych wniosków, organizowane jest specjalistyczne spotkanie dla osób ubiegających się o tytuł profesora. Szkolenie "Dobre praktyki w przygotowaniu przedmiotowego wniosku o tytuł profesora wraz z wymaganą dokumentacją na potrzeby wszczęcia postępowania w sprawie jego nadania" zawiera m.in. praktyczne aspekty procesu aplikacyjnego, pomagając uczestnikom uporządkować dokumentację, unikać błędów formalnych i efektywnie zaprezentować osiągnięcia naukowe.
Autor: dr Wojciech Majkowski
